Volop in de lelies
23-11-2021
Op dit moment is het een drukte van jewelste op het land en in de schuur: de lelies worden gerooid, verwerkt en bewaard. Dat luistert nauw, zeker als je infecties en virussen wilt weren. Nico van CNB Teeltadvies geeft praktische tips.
Tempratuur
Als de leliebollen van het land komen, moet de temperatuur van de bollen zo snel mogelijk worden teruggebracht naar 2 graden Celsius, vertelt Nico. “Dan heb je een betere suikeropbouw en kun je de bollen beter langere tijd bewaren. Een hoog suikergehalte zorgt er ook voor dat de bollen de warmwaterbehandeling beter kunnen verdragen. Verder beperk je de kans op schubrot en is de kans kleiner dat er zwarte spruiten ontstaan.” Belangrijk is ook dat in de eerste week na het rooien de CO2-waarde in de cel niet boven de 2000 ppm uitkomt. “Dan verloopt de wondheling beter, en dat is weer belangrijk om infecties te voorkomen. Later in de bewaring mag de CO2-waarde oplopen tot maximaal 5000 ppm.”
Goed drogen
Luchtcirculatie is van belang na het rooien en spoelen. “De bollen moeten goed drogen, daarvoor kun je de buitenlucht het beste zo’n 1 tot 2 graden opwarmen. Als de bollen dof beginnen te worden aan de buitenkant zijn ze voldoende droog, dit is ongeveer 10% van het volumegewicht. Tijdens de bewaring in de cel kun je de luchtcirculatie verminderen. De eerste week is een continue circulatie van 300 kuub per kuub bollen aan te raden. Dat bouw je af naar 100 kuub per kuub bollen, totdat ze op de gewenste temperatuur van 2 graden zijn. Overigens is 1 kuub buitenlucht per kuub bollen voldoende om de CO2 af te voeren uit de cel.”
Suikeronderzoek
Het team van CNB Teeltadvies haalt bij kwekers monsters op voor suikeronderzoek. “Op basis van dit onderzoek kunnen we het beste moment bepalen voor de warmwaterbehandeling en voor het invriezen van de bollen.” De warmwaterbehandeling is belangrijk voor de bestrijding van onder andere bladaaltjes, woekerziek en fusarium. “Daarbij wordt er ECA-water toegevoegd aan het bad. De dosering moet minimaal 20 ppm zijn. Het zoutgehalte in het bad loopt op, dus zorg er wel voor dat je het warmwaterbad wekelijks ververst. In sommige regio’s is het leidingwater van nature behoorlijk zout. Het heeft dan ook de voorkeur om regenwater te gebruiken.” Bij het verversing van het bad kun je de temperatuur opstoken naar 65 graden Celsius. “Dan dood je alle virussen en schimmels.” Bij de warmwaterbehandeling van de bollen moet het bad minimaal twee uur op 39 graden zijn om bladaaltjes effectief te kunnen bestrijden. Voor grotere bolmaten is de kooktijd ongeveer 15 minuten langer. De temperatuur moet het hart van de bol bereiken.”
Schubbollen
Dit is ook de tijd dat de schubbollen worden gerooid. “Na het rooien moeten de bollen besterven, vervolgens worden ze twee weken bij 5 graden bewaard. Vervolgens krijgen ze een warmwaterbehandeling van 2,5 uur bij 41 graden. Dan wordt ook de bollenmijt gedood. Vervolgens moeten de schubbollen twee weken worden bewaard bij 5 graden Celsius. Daarna zijn de bollen klaar om te worden ingepakt.”
Vergelijkbaar nieuws
Kick-off onderzoek Integraal bodembeheer in strijd tegen aaltjes
24 mei 2022Om de teelt van bloembollen te verduurzamen is niet alleen virusvrij uitgangsmateriaal nodig; ook de vollegrond waarin de bollen ná de opkweek groeien moet schoon zijn. Daarvoor is integraal beheer van die grond essentieel. Complicerende factor daarbij is dat de grond vaak gehuurd wordt. In het project ‘PPS Bollen@ Bodem & Aaltjes: Integraal aangepakt’ wordt gewerkt aan een methodiek om de grond duurzaam te verbeteren, zodat vooral aaltjes geen kans meer hebben. In dit project is er een brede samenwerking tussen Wageningen University & Research, Vertify, kennisinstellingen, Greenports, brancheorganisaties (Bloembollen en Akkerbouw), onderwijs en adviseurs/toeleveranciers. Op 13 mei was de kick-off met alle partners op de Keukenhof. Basis Op basis van het Bodem Kwaliteit Plan (BKP) ontwikkelt WUR een methodiek waarmee bollenkwekers de bodem duurzaam kunnen verbeteren, ook als het gaat om een huurperceel. Door beschikbare data breder te delen kunnen gebruikers van de grond slimme bouwplannen maken, met inachtneming van de problemen van het betreffende perceel. Die problemen hebben vaak te maken met aaltjes, zo blijkt uit een knelpuntenanalyse van de sector. Methodiek In dit project wordt gewerkt aan een methodiek waarin het beheersen van aaltjes centraal staat door een goede samenwerking tussen huurder en verhuurder. Daarvoor wordt er aanvullend onderzoek gedaan naar onder meer waardplantstatus, schadegevoeligheid, beheersing stengelaaltjes (inundatie op zware grond) en een beheersingsstrategie voor Trichodoriden (zogenoemde vrijlevende aaltjes). Daarbij wordt ook kennis uit andere onderzoeken, bijvoorbeeld uit de akkerbouw (PPS Beter Bodem Beheer), geïmplementeerd. WUR werkt voor de ontwikkeling van de methodiek samen met bestaande pilotbedrijven (KAVB), de Boerderij van de toekomst (WUR), telers, adviseurs en onderwijs. Door toepassing van de gegenereerde kennis komt integraal beheer van zowel eigen bollenpercelen als huurpercelen binnen handbereik. Zo worden over de nieuwe methodiek onder meer workshops en digitale lesmodules ontwikkeld. De PPS Bollen@ Bodem & Aaltjes wordt gefinancierd door de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, KAVB (Stichting IVB), Anthos, CNB, Agrifirm, CAV Agrotheek, BO Akkerbouw, Bloembollenacademie, Greenport Noord-Holland Noord en Duin- &Bollenstreek. Uitvoering door de kennisinstellingen Wageningen University & Research (Business units Glastuinbouw & Bloembollen, Open Teelten) en Vertify.
De kwaliteit was super
10 mei 2022Een saai seizoen bestaat niet in het bollenvak. Altijd gebeurt er wel weer iets waardoor het allemaal net weer even anders gaat dan het jaar ervoor. Zo is dit jaar de kwaliteit van de tulpen erg goed, maar gooien andere omstandigheden roet in het eten. Bijzonder seizoen “Het is weer een bijzonder seizoen”, vindt Yorick van Leeuwen, teeltadviseur en teamleider van CNB Teeltadvies. “Na een natte winter verwachtten we nogal wat waterschade te zien op het veld. Dat lijkt relatief mee te vallen. Er zijn wel wat mindere plekken, maar er is niet veel weg.” Sommige tulpen onder plastic werden eind maart al gekopt. “Andere partijen waren toen nog niet klaar en kregen vervolgens nogal wat kou te verduren. Doordat het plastic er langer op zat, was de vuurdruk hoger. Voeg daarbij de storm die zich aandiende, met klapperend plastic tot gevolg, en je krijgt te maken met schade op een relatief zacht gewas.” Eind maart, begin april is ook met name de regio West-Friesland nogal geraakt door hagelschade. “Daardoor is er wat bladschade ontstaan. Dit gaat enigszins ten koste van de groei van het gewas. Verder verhoogt het de kans op vuuraantasting. Gelukkig werd het snel daarna goed weer waardoor de wonden mooi zijn opgedroogd.” Nauwelijks problemen Voor de broeierij was dit een goed seizoen als het gaat om de kwaliteit. “Problemen waren er nauwelijks. Het was mooi weer waardoor het gewas soms wat te snel groeide in de kas. Zo kon er bloemverdroging ontstaan. En als gevolg van het koude groeiseizoen in 2021 kon er in de kleinere maten wat minder bloei zijn. Dat hebben wij kunnen tackelen door een 28 graden behandeling te adviseren bij de bewaring van het plantgoed. Verder was de kwaliteit super. Helaas gooide de oorlog tussen Rusland en Oekraïne roet in het eten, met name voor broeiers zonder contract. Na week 10 zijn de prijzen ingezakt, dat heeft zijn weerslag gehad. Nu hangt er een grote onzekerheid boven de markt.” Planning en timing Nu breekt het moment van koppen op het land bijna aan. “Dat betekent: tijd voor bestrijding van tulpengalmijt, die oogst je namelijk automatisch mee. Daarvoor zijn Movento en Batavia zeer geschikt. Let echter wel op de timing en de planning. Bestrijding moet plaatsvinden bij de juiste (weer)omstandigheden, op het juiste tijdstip en met de juiste dosering. Het moet allemaal kloppen. Heb je dat niet goed op orde, dan kun je denken dat je gedekt bent, en sta je tien maanden later voor een onaangename verrassing.” Omdat door de huidige weersomstandigheden, met redelijke temperaturen en weinig regen, de vuurdruk laag is, hoeven kwekers niet ‘het volle pond’ te spuiten. “De infectiekans is laag, dus het zou zonde zijn om meer te spuiten dan nodig is.”
Zonder stadiumonderzoek vaar je in de mist
17 maart 2022Over de tulpenprijzen niks dan goeds, die zijn ‘super best’. De vraag overstijgt het aanbod, en dan weet je al wat er gaat gebeuren: de prijzen schieten omhoog. Dat het aanbod wat achterblijft heeft onder andere te maken met het moeizame verloop in de broeierij. We hebben te maken met een laat jaar, en dat heeft de nodige gevolgen. Matig groeiseizoen Na het matige groeiseizoen, met veel kou en nattigheid in de afstervingsfase van het gewas, kon ook de broeierij later starten dan normaal. Zo’n historie blijft niet zonder gevolgen, weet Robèr Laan, teeltadviseur bij CNB Teeltadvies. “Al die omstandigheden hebben invloed op de kwaliteit. Dat vertaalt zich in problemen als bloemverdroging, zweten, scheurblad en waterstelen. Het donkere weer in de eerste maanden van het jaar en de hoge RV werken ook niet mee aan een goede kwaliteit. Verder hebben we geconstateerd dat er meer zuur was waardoor het ethyleengehalte ook een factor kan zijn. Ook dat komt de kwaliteit niet ten goede. Al deze bovengenoemde problemen resulteerden in behoorlijke percentages uitval.” Goede keuze maken Wat cruciaal is voor de timing en een goed verloop in de broeierij is stadiumonderzoek, benadrukt Robèr. “Als je stadiumonderzoek doet, beschik je over de data die je nodig hebt om te kunnen sturen. Dan weet je veel exacter hoeveel tussentemperatuur je moet geven voor het beste broeiresultaat. Zonder die informatie is het alsof je vaart in de mist.” De broeischema’s worden veelal in augustus, september gemaakt. “Dan bepaal je wanneer iets in de koeling moet en wanneer je tussentemperatuur geeft. Achteraf kun je pas zien of je de goede keuze hebt gemaakt. Terugdraaien of herstellen kan niet meer, dan is het wat het is. Nu is er soms voor gekozen om drie weken tussentemperatuur te geven, puur op ervaring en gevoel, maar niet op feiten gebaseerd. En dan blijkt dat vier weken toch beter was geweest.” Tip van de teeltadviseur Het goede nieuws is dat de gevoeligheid voor problemen vooral aan de bepaalde soorten hangt, zoals onder andere ‘Prince’ cultivars (zweten, scheurblad) en ‘Antarctica’, ‘Curry’ (bloemverdroging). Op het moment van het interview, eind februari, lijkt de situatie in de broeierij zich te verbeteren. “Nu zien we dat de problemen wat afnemen en de kwaliteit steeds beter wordt.” Robèr heeft op dit moment slechts één tip voor broeiers: “Laat stadiumonderzoek doen. Niet alleen voor de eerste trek, maar ook voor de 2de trek en ook voor de cultivars die je voorwarmte hebt gegeven. zodat je gericht kunt sturen met je gewas. Dat leidt tot minder uitval en betere kwaliteit. In combinatie met die hoge prijzen, wordt het dan een nog mooier seizoen.”